ትምህርተ ጾም ዘኦርቶዶክስ 18 ኽፋል

ካልኣይ ምጽኣት ክርስቶስን ምልክቱን

ማር 13፡24-27 ሉቃ 21፡25-28

/29 ድኅሪ ናይተን መዓልታት እቲኣተን መከራ ኸኣ ፀሓይ ክትጽልምት እያ፡ ወርኂውን ብርሃና ኣይክትህብን እያ፡ ማለት ክትኃልፍ እያ፡ ከዋኽብቲውን ካብ ሰማይ ኪወድቁ እዮም ማለት ኪኃልፉ እዮም፡ ኃይሊ ሰማያት ድማ ኪናወጽ እዩ ኪኃልፍ እዩ። 

/30/ ሽዑ ኸኣ ናይ ወልደ እጓለ እመሕያው ክርስቶስ ምልክቱ ኣሠረ ርግዘቱ፡ ኣሠረ ቅንዋቱ፡ ኣብ ሰማይ ኪርአ እዩ።

ታሪኽ፦ ንኣባ ጳጕሚስ ከም ዝተራእዮ፡ ኣባ ጳጕሚስ ኪሰግድ እንከሎ፡ ርሃጹ ወሪዱ ንመሬት ጭቃ ገበሮ ብኡ ብኡ ጐይታ ተገልጸሉ እሞ፡ ጐይታይ ንኣኻ ክረክብ ኢለ እየ ዝደክም ዘለኹ በሎ። ጐይታ ድማ ኣነውን እምበር ንኣኻ ኢለ እየ ኢሉ፡ ብዕለተ ዓርቢ ከም ዝተሰቕለ ኮይኑ ተራእዮ።

እነሆ ኵሎም ኣብ ዓለም ዘለዉ ወገናት ክርስቶስ ብኃይልን ብዓቢይ ክብርን ማለት፡ “ቅዱስ እግዚአብሔር ዘያነሥኦሙ ለሙታን” ተባሂሉ ብመላእኽቲ እናተመስገነ፡ ብደመና ሰማይ ኪመጽእ ምስ ረኣይዎ ኪበኽዩ እዮም።

መግለጺ፦ ደመና ሰማይ ዝበሎ ባህርያዊ ክብሩን ግርማኡን እዩ። ክበኽዩ እዮም ማለቱ ኣሠረ ርግዘቱ ኣሠረ ቅንዋቱ ስለ ዝረኣዮም እዩ /ራእ 1፡7/። አዘክሮተ ፍቅር ለጻድቃን አዘክሮተ በቀል ለኃጥአን እዩ።

/31/ ንሱ ብርሃነ መለኮቱ ገሊጹ ኪመጽእ ኸሎ ንመላእኽቱ ብብርቱዕ ድምፂ መለኸት ኪልእኮም፡ ንሳቶም ድማ ነቶም ኅሩያቱ ካብ ሓደ ወሰን ሰማይ ክሳዕ እቲ ወሰን ሰማይ ካብ ኣርባዕቲኡ መኣዝን ኪእክብዎም እዮም። /32/ ምሳሌኡ ካብ ኦም በለስ ተማሃሩ። ጨናፍራ ምስ ለምለመ፡ ቈጽላውን ምስ ጠጥዐ፡ ቀውዒ ከም ዝቐረበ ትፈልጡ ኢኹም። 

መግለጺ፦ ኦም በለስ ናይ ቤተ ኣይሁድ ምሳሌ እያ፡ ዘመነ ጥጦስ ብቘጽሊ፡ ዘመነ ሓሳዌ መሲሕ ብዕምባባ፡ ምጽኣተ ክርስቶስ ብፍረ መሲሉ ተዛረበ።

/33/ ከምኡ ድማ ንስኻትኩም ነዚ ዅሉ ምስ ርኤኹም፡ ናብ ኣፍ ደገ ከም ዝቐረበ ፍለጡ። 

መግለጺ፦ ኣብ ኣፍ ደገ ዝበጽሐ ሰብ ቀልጢፉ ከም ዝኣቱ፡ ምጽኣተ ክርስቶስ ከኣ ቀልጢፉ ከም ዝፍጸም ፍለጡ።

/34/ እዚ ነገራት እዚ ዅሉ ኽሳዕ ዚፍጸም፡ እዚ ወለዶ እዚ (ቤት ኣይሁድ) ከም ዘይኃልፍ፡ ብሓቂ እብለኩም ኣሎኹ። /35/ ቀዳማይ ሰማይን ምድርን ኪኃልፍ እዩ፡ ቃለይ ግና ኣይኪኃልፍን እዩ። 

ካልኣይ፦ ኣነ ኅለፍ ዝበልክዎ ኪኃልፍ እዩ፡ ኣነ ኅለፍ ዘይበልኩዎ ግና ኣይኪኃልፍን እዩ /ዕብ 12፡26/።

ሣልሳይ፦ ሕገይ ዘይሕሉ ኪኃልፍ እዩ። ሕገይ ዘይሕሉ ግና ኣይኪኃልፍን እዩ /ዮሓ 2፡17/።

ንምጽኣት ጐይታ ሰዓታን ዕለታን ዝፈልጣ የልቦን።

ማር 13፡32-37 ሉቃ 17፡20-30 34-36

/36/ ነታ መዓልቲ እቲኣን ነታ ሰዓት እቲኣን ግና ብዘይካ ኣብ በይኑ፡ መላእኽቲ ሰማይ ኮኑ፡  ወዲ ሰብ ኮነ ሓደ እኳ ዚፈልጣ የልቦን።

መግለጺ፦

1/ ዘመኑ ዘመነ ዮሓንስ፡ ወርኁ መጋቢት፡ ዕለቱ እኁድ ሰንበት፡ ሰዓቱ ፍርቂ ለይቲ ከም ዝኾነ ፍሉጥዶ ኣይኮነን፧ እንተ በልና ብዙኅ ዘመነ ዮሓንስ፡ ብዙኅ ወርኂ መጋቢት፡ ብዙኅ ዕለተ እኁድ (ሰንበት) ስለ ዘሎ ተፈልዩ ኪፍለጥ ስለ ዘይከኣል እዩ።

2/ ብዘይካ ኣብ በይኑ ወልድ ኣይፈልጣን እዩ በለ። ነቲ ኅቡእ ዘይፈልጥ ዝነበረ ባህርይ ሰብነቱ ምኽንያት ክህብ ኢሉ እዩ እምበር ኅቡእ ዘይፈልጥ ኮይኑ ኣይኮነን ከም ዝብል ቅዱስ ቄርሎስ /ሃይ.አበው 75፡79፡32/። ነታ ዝመጸላ ሰዓትን ዕለትን ኣይፈልጣን እዩ ማለት ኣይኮነን፡ ከመይ “ብዘሎ መዝገብ ጥበብን ፍልጠትን ኣብ ክርስቶስ እዩ ተሠዊሩ ዘሎ” እዩ ዝብል ቆላ 2፡3።

ኢየሱስ ክርስቶስ ኵሉ ዚፈልጥ ኣምላኽ እዩ።

 ሓደ ሓደ ንመጽሓፍ ቅዱስ ብምልኣት ዘይኣምኑ ሰባት፡ ንፈጣሪኦም ናብ ፍጡር ስለ ዝቐየርዎ ኣምላኽነት ናይ ኢየሱስ ክርስቶስ ኣይቅበሉን እዮም። ነዚ ነቢያት “ኣምላኽ ብዕልልታ እግዚአብሔር ብደሃይ መለኸት ደየበ” ብምባል እቲ ድኅነትና ኣብ መስቀል ፈጺሙ ናብ ሰማይ ዝዓረገ ክርስቶስ ኣምላኽ ምዃኑ እግዚአብሔር ምዃኑ ብትንቢቶም ዝመስከርዎ ቃል ዘንጊዖም /መዝ 47፡5 ግ.ሓ 1፡5-15/ ነቲ ነቢይ ኢሳይያስ “ድንግል ኪትጠንስ እያ፡ ወዲውን ኪትወልድ እያ፡ ስሙ ድማ ኣማኑኤል ኪትብሎ እያ” /ኢሳ 7፡14/ ዝበሎን ማቴዎስ ድማ “ኣማኑኤል ማለት ኣምላኽ ምሳና ማለት እዩ /ማቴ 1፡23/” ብምባል ኣምላኽነት ናይ ክርስቶስ ገሊጹ ዚተርጎሞን፡ ደጊሙውን ኢሳይያስ “ሕፃን ተወሊዱልና ወዲ ተዋሂቡና እዩ እሞ፡ እቲ ግዝኣት ኣንኵቡ እዩ፡ ስሙ ድማ ድንቂ መካር ኃይል ኣምላኽ ኣቦ ዘለዓለማዊ መስፍን ሰላም ኪስመ እዩ /ኢሳ 9፡6/” ብምባል ኣምላኽነቱ ዘነገረሉን ቃል ብምርሳዕ፡ ንፈጠሪኦም ናብ ፍጡር ኪልውጥዎ ፈተኑ። 

  ባዕሉ ክርስቶስ “ኣነን ኣቦን ሓደ ኢና” /ዮሓ 10፡30/ “ንኣይ ዝረኣየ ነቦይ ረኣየ..” /ዮሓ 14፡9-12/ ኣብርሃም ከይተወልደ ኣነ ነይረ” /ዮሓ 8፡58/ “ኣልፋን ኦሜጋን ኣነ እየ፡ ቀዳማይን ዳኅራይን ኣነ እየ /ኢሳ 48፡12 ራእ 22፡12/” ብምባል ዝመሃሮ ትምህርቲውን እዝኒ ኣይሃቡዎን። ኣሠር መምህሮም ዚሰዓቡ ሓዋርያትውን “ብመጀመርታ ቓል ነበረ ቃል ኣብ እግዚአብሔር ነበረ…ቃል ሥጋ ኮነ” ብምባል ደጊሙውን ዮሓንስ “ንሱ እቲ ናይ ብሓቂ ኣምላኽን ዘይዘለዓለም ሕይወትን እዩ” ብምባል ናይ ባህርይ ኣምላኽ ምዃኑ መስከረ /ዮሓ 1፡1 1፡14 1ይ ዮሓ 5፡20/። ቅዱስ ጳውሎስውን “ክርስቶስ ብሥጋ መጸ ንሱ ልዕሊ ዅሉ ብሩኽ ኣምላኽ እዩ” በለ /ሮሜ 9፡5/። ደጊሙውን “ኣብ ሰማያትን ኣብ ምድርን ዘሎ፡ ዚርኤን ዘይርኤን፡ ዝፋናት ኰኑ ወይስ ጕይትነት፡ ሕልቅነት ወይስ ሥልጣናት፡ ኵሉ ብእኡ ተፈጢሩ አሎ እሞ፡ ኵሉ ብእኡን ንእኡን እዩ እተፈጥረ” ብምባል ፈጣሪ ምዃኑ ኣነጸረ /ቆሎ 1፡15/። 

 እዚ ኣምላኻውን መጽሓፍ ቅዱሳውን ቃል ዘይፈለጡን ዘይተረድኡን ህጹጻነ ኣእምሮ ዝኾኑ ሰባት ግና ናይ ክርስቶስ ኣምላኽነት ኣይቅበሉን። ነዚ ግጉይ ዝኾነ ትምህርቶም ሓቂ ንምምሳል ድማ ካብ መጽሓፍ ቅዱስ ጥቕስታት ኪቖናጽሉ ይረኣዩ። ሓደ ካብቶም ብጠዋይ ትርጕም ሰብ ንምስሓት ዝጥቀምሎም ቃላት ድማ እዚ ሕጂ ንዘራረበሉ ዘለና ኃይለ ቃል እዩ። ማለት “ክርስቶስ መወዳእታ ዓለም መኣስ ከም ዝኾነ ስለ ዘይፈልጥ ኣምላኽ ኣይኮነን” ይብሉ /ሎቱ ስብሐት/።

እቲ ቓል ከምዚ እዩ ዝብል “ነታ መዓልቲ እቲኣን ነታ ሰዓት እቲኣን ግና ብዘይካ ኣብ በይኑ፡ መላእኽቲ ሰማይ ኮኑ፡  ወዲ ሰብ ኮነ ሓደ እኳ ዚፈልጣ የልቦን”

ኣብዚ ነስተውዕል “ኣቦ በይኑ” ጥራይ እዩ ዝብል ዘሎ፡ መንፈስ ቅዱስ ከ? ኣይፈልጣን እዩ ማለት ድዩ፧ ቅዱስ ጳውሎስ ነዚ ኣመልኪቱ ከምዚ ይብለና “እቲ መንፈስ ግና መዓሙቚ ኣምላኽ እኳ ኸይተረፈ ንዂሉ ይምርምር እዩ እሞ፡ ንኣና ኣምላኽ ብመንፈሱ ገይሩ ገለጸልና”/1ይ ቆሮ 2፡10/። እሞኸ ደኣ መንፈስ መዓሙቕ ኣምላኽ ከይተረፈ ኵሉ ዝምርምር እንተ ኾይኑ ንሱ ዘይፈልጦ ከመይ ኢሉ ክህሉ ይኽእል፧ ስለዚ ክብሪ ንእኡ ይኹኖ እግዚአብሔር መንፈስ ቅዱስውን ኵሉ ይፈልጥ እዩ።

 ብዛዕባ ወልድ ድማ ንርአ፦ “ኢየሱስ ድማ ሓሳባቶም ፈሊጡ በለ፡ ንምንታይ ብልብኹም ክፉእ ትሐስቡ ኣሎኹም” /9፡4/” …ኢየሱስ ሓሳባቶም ፈሊጡ በሎም፡ ንሓድሕዳ እተፈላለየት ኵላ መንግሥቲ ትዖኑ፡ ንሓድሕዳ እተፋላለየት ኵላ ኸተማ ወይስ ቤት ድማ ኣይትነብርን እያ”/12፡25/… “ኢየሱስ ግና፡ ኣብ ሰብ ዘሎ ባዕሉ ይፈልጥ ስለ ዝነበረ፡ ሓደ እኳ ብናይ ሰብ ኪምስክረሉ ኣየድለዮን፡ ንዅሎም ይፈልጦም ነበረ እሞ፡ ኣይኣመኖምን” /ዮሓ 2፡24-25/።

ስለዚ ኣብ ላዕሊ ከም ዝረኣናዮ ንሱ ሓሳባት ሰብ እኳ ዝፍልጥ ኣምላኽ እዩ። ብተወሳኺውን “ድኅሪ ኽልተ መዓልቲ ፋስጋ ምዃኑ ትፈልጡ አሎኹም፡ ንወዲ ሰብ ድማ ኪስቀል፡ ነሕዛብ ኣኅሊፎም ኪህብዎ እዮም”/ማቴ 26፡2/

 “ካብ ኣቦይ ኵሉ ተዋሂቡኒ ኣሎ። ንወዲ ብጀካ ኣቦ ሓደ እኳ ዚፈልጦ የልቦን፡ ነቦ ኸኣ ብጀካ ወድን እቲ ወዲ ኺገልጸሉ ዚፈቱን: ዚፈልጦ የልቦን” /ማቴ 11:27/። “እንሆ፡ ቀልጢፈ እመጽእ አሎኹ፡ ንነፍሲ ወከፍ ከከም ግብሩ ኽፈድዮ ኸኣ፡ ዓስበይ ምሳይ እዩ” /22:12/ “ግናኸ ወዲ ሰብ ብኽብሩ ምስ መጸ፡ ኵሎም መላእኽቲውን ምስኡ፡ ሽዑ ኣብ ዝፋን ክብሩ ይቕመጥ ኵሎም ኣሕዛብ ድማ ኣብ ቅድሚኡ ይእከቡ። ንሱ ኸኣ፡ ጓሳ ነባጊዕ ካብ ኣጣል ከም ዚፈላልየን፡ ካብ ንሓድሕዶም ይፈላልዮም” /ማቴ 25፡32/። ዝብሉ ቓላት ንሱ ኣብ ኣቦ ዘሎ ኵሉ ዝፈልጥ፡ ንፍርዲ ዝመጽእውን ንሱ ስለ ዝኾነ መኣስ ከም ዝመጽእ ጽቡቕ ገይሩ ዝፈልጥ ዘረድኡ እዮም። 

ምሥጢረ ሥላሴ ኪንመሃር ከለናውን፡ ኣብ ቅድስት ሥላሴ ሓንቲ፡ ልቢ፡ ሓንቲ ቓል፡ ሓንቲ እስትንፋስ ኣለዋ። እግዚአብሔር አብ ልቦም እዩ፡ ንሱ ናይ ሠለስቲኦም ልቢ ስለ ዝኾነ ንሱ ዝፈልጦን ዝሓስቦን ሠለስቲኦም ኣካላት ዝሓስብዎን ዝፈልጥዎን ደኣ እምበር ናይ በይኑ ፍልጠትን ሓሳብን የብሉን። እግዚአብሔር ወልድ ድማ ናይ ኵላቶም ቃል እዩ፡ እግዚአብሔር መንፈስ ቅዱስ ድማ ናይ ሠለስቲኦም እስትንፋስ (ሕይወት) እዩ። ስለዚ ፍልጠቶም ሓሳቦም ፍቓዶም ሥልጣኖም ሓደ እዩ።

ነዚ ዝበለሉ ምኽንያታት ግና

1/ ቅዱስ ቄርሎስ፦ “ነቲ ኅቡእ ዘይፈልጥ ዝነበረ ባህርይ ሰብነቱ ምኽንያት ክህብ ኢሉ እዩ እምበር ኅቡእ ዘይፈልጥ ኮይኑ ኣይኮነን” ይብለና። እዚ ማለት ሥጋ ቅድመ ተዋሕዶ ኅቡእ ይፈልጥ ኣይነበረን። ክርስቶስ ድማ ነዚ ቅድመ ተዋሕዶ ኅቡእ ዘይፈልጥ ዚነበረ ሥጋ ብሓቂ ተወሓሒዱ ከም ዘሎ ንኸረድእ ነዚ ተዛረበ።

ቅዱስ ኣምብሮስ፦ እቲ ምልክታት ናይ ምጽኣቱ ዝነገረና ፈራዲ ዝኾነ ጐይታና ኢየሱስ ክርስቶስ፡ ብዛዕባ እታ ዝመጸላ ሰዓትን ዕለትን ዘይፈልጥ ክኸውን ኣይክእልን እዩ። እታ ዝመጸላ መዓልቲ እታ ኣምላኽን ቅዱሳኑን ዝዓርፉላ ሓቀኛ ሰንበት እንተ ኾይና. ከመይ ገይሩ ደኣ ንሱ ጐይታ ሰንበት ክኸውን? (ማቴ 12፡8)። እዚ ማለት ከምቲ ቕዱስ ዮሓንስ ኣብ ራእ 1፡10 ንሰንበት መዓልቲ ጐይታ ዝበላ፡ በዛ ዕለት እዚኣ ካብ ሞት ተፈልዩ ከም ዚተንሥአ ዓስብና ኪኸፍለና ዳግማይ ዝመጽእውን በዛ መዓልቲ እዚኣ ስለ ዝኾነ እዩ። ጐይታ ድማ ኣነ ጐይታ ሰንበት እየ ካብ በለ፡ እታ ዝመጸላ ሰንበት ኣየነይቲ ምዃና ንሱ ጽቡቕ ገይሩ ይፈልጣ እዩ።

2/ ሕቶ ናይ ደቂ መዛሙርቱ ንምዕጋት፦ እደቀ መዛሙርቱ ንጐይታ ምልክት ምምጻእኻ ንገረና ደኣ እዮም ዝበሉዎ እምበር፡ መኣስ ኪትመጽእ ኢኻ ኣይበሉዎን። ንሱ ድማ ምእንቲ ኸይሓትዎ ኣቐዲሙ ነዚ ቓል እዚ ተዛረበ። ምኽንያቱ እንተ ሓቲቶምዎ ኣይፈልጣን እየ ክብሎም ኣይክእልን እዩ። እንተ ነጊርዎም ከኣ ንኣኣቶም ዝጐድእ እምበር ዝጠቅም ኣይኮነን። ንሱ ድማ ንኣና ዘይጠቅም ነገር ስለ ዝኾነ ኪነግረና ኣይደለየን።

 ቅዱስ ዮሓንስ ኣፈወርቅ፦ “መላእኽቲውን ይኹን  ብምባል እዚ ካባታቶም ዝሠወሮን መላእኽቲውን ከምዘይፈልጥዎን ነገረ፡ ወዲውን ይኹን ብምባል ድማ ንኸይፈልጥዋ ጥራይ ዘይኮነ ንኸይሓቱውን ከልከሎም። ብምባል ኣብሪህዎ ኣሎ።

ቅዱስ ኣውግስጢን ድማ፦ ብርግጽ ኣቦ ወልድ ዘይፈልጦ ዋላ ሓደ ነገር ኣይፈልጥን እዩ። ምኽንያቱ ወልድ ናይ ኣቦ ፍልጠቱን ቃሉን ጥበቡን ስለ ዝኾነ። እንተኾነ ግና ንኣና ዘይጠቅም ነገር ክንፈልጥ ኣገዳሲ ስለ ዘይኮነ ክነግረና ኣይደለየን….ንሱ ከም መምህር ሓደ ሓደ ንኣና ዝጠቕሙና ነገራት ነጊርና፡ ንኣና ዝጐድእ ነገራት ግና ኣየፍልጠናን።ዳዊት “ኦ ጐይታ ተንሥእ” ይብል (መዝ 3፡7) እዚ ማለት ድማ ኣተንሥኣና ማለት እዩ። ስለዚ ወዲ ሰብ ኣይፈልጣን እዩ ማለት ነታ መዓልቲ ክገልጻ (ክነግራ) ኣይደለየን ማለት ደኣ እምበር ዘይፈልጣ ኾይኑ ኣይኮነን” ይብለና።

 ኣባ ቴዎፍሎስ ውን፦ ነታ መዓልቲ እቲኣን ሰዓትን ከም ዝፈልጣ እንተኾነ ግና ክገልጸሎም ከም ዘይደለየ እንተዝነግሮም መጨነቖም ነይሩ ስለዚ ብጥበብ ገይሩ ብዛዕባ እታ ዕለት ካብ ምሕታት ኣድኃኖም” ብምባል እንተ ዝነግሮም ካብ ጥቕሙ ጕድኣቱ ስለ ዝበዝሕ ነዚ ፈሊጡ ደኣ ኣይነገሮምን እምበር፡ ዘይፈልጣ ኾይኑ ከም ዘይኮነ የነጽርዎ። 

 እዚ ማለት ምጽኣቱ ኣብ ቀረባ ጊዜ ምዃኑ እንተ ፈሊጥና ኣብ ብዙኅ ረበሻን ሸበድበድን ምኣተና። ነዚ ድማ ሰብአ ተሰሎንቄ ምስክርና እዮም፡ ንሳቶም ምጽኣት ክርስቶስ ኣብ ሓጺር ጊዜ ዝኸውን መሲልዎም ተረቢሾም ስለ ዝነበሩ፡ ቅዱስ ጳውሎስ፦ “ግናኸ፡ ኣቱም ኣኅዋትና፡ ብዛዕባ ምጽኣት ጐይታና ኢየሱስ ክርስቶስን ናብኡ ምእካብናን፡ መዓልቲ ጐይታ ሕጂ ቕርብቲ ኸም ዘላስ፡ ብመንፈስ ወይስ ብቓል ወይስ ከምታ ኻባና ዝመጸትኩም ደብዳበ፡ ካብቲ ኣእምሮኹም ቀልጢፍኩም ከይትናቓነቑን ከይትስምብዱን፡ ንልምነኩም አሎና” ብምባል ኪስንብዱ ከም ዘይብሎም ድኅሪ ምንጋሩ፡ ቀጺሉ ድማ፦ “ቅድም ክሕደት ከይኰነ፡ እቲ ርእሱ ኣምላኽ ምዃኑ እናኣርኣየ፡ ኣብ መቕደስ ኣምላኽ ክሳዕ ዚቕመጥ፡ ኣምላኽን ቅዱስን ኣብ ዚብሃል ዘበለ ዚትንሥእን ዚዕበን ሰብኣይ ዓመጻ፡ እቲ ወዲ ጥፍኣት፡ ከይተገለጸ፡ እታ መዓልቲ እቲኣ ኣይትመጽእን እያ እሞ፡ ብዝኾነ እንተ ኾነ ሓደ እኳ ኣየስሕትኩም” ብምባል የተሓሳስቦም /2ይ ተሰ 2፡1-4/።

 እታ ናይ መወዳእታ ጊዜ ኣዝያ ርሕቕቲ ምዃና እንተ ፈሊጥና ድማ ገና እዩ እናበልና፡ ኣብ ገቢረ ኃጢአትን ሸለልትነትን ምነበርና። ነዚ ኣመልኪቱውን ቅዱስ ጴጥሮስ፦ “ንሳቶም ከኣ፡ ተስፋ ምጽኣቱ ደኣ ኣበይ አሎ፧ ካብታ ኣቦታትና ዝደቀሱላ መዓልቲ፡ ካብ መጀመርታ ፍጥረት ኂዙ ኵሉ ኸምቲ ዝነበሮ እዩ ዘሎ፡ ኪብሉ እዮም” ብምባል የረድኣና /2ይ ጴጥ 3፡4/። ስለዚ በዚ ምኽንያት ኪነግሮም ኣይፈተወን።

3/ ልማድ መጽሓፍ እዩ፦ እግዚአብሔር ንኣዳም “ኣበይ ኣሎኻ፧”  /ዘፍ 3፡9/ ዝበሎ ኣዳም ኣበይ ከም ዘሎ ጠፊእዎ ድዩ፧ .. “ካብኣ ኣይትብላዕ፡ ኢለ ዝኣዘዝኩኻ ኦምዶ በሊዕካ ኢኻ፧” /ዘፍ 3፡11/ ዝበሎኸ ከም ዝበልዐን ከም ዘይበልዐን ስለ ዘይፈለጠ ድዩ፧ ንቓኤል “ኃውኻ ኣቤል ኣበይ ኣሎ፧” ዝበሎ ኸ ኣቤል ከም ዝተቐተለ ጠፊእዎ ድዩ፧ /ዘፍ 4፡9/። ንሙሴ “እዛ ኣብ ኢድካ ዘላ እንታይ እያ፧” ዝበሎ ኸ ሙሴ ዝሓዛ በትሪ ከም ዝኾነት ጠፊኣቶ ድያ፧ /ዘፀ 4፡9/  ኣብ ሓድሽ ኪዳን ውን፦ “ደቂ ሰባት ንወዲ ሰብ መን ይብልዎ” ብምባል ጐይታና ንሓዋርያት ሓቲትዎም ነይሩ፧ መን ከም ዝብልዎ ጠፊእዎ ግና ኣይኮነን። ኣልኣዛር ኣበይ ቀቢርኩምዎ ዝበለውን ኣበይ ከም ዚተቐብረ ጠፊእዎ ኣይኮነን። ምኽንያቱ ኣልኣዛር ከም ዝሞተ ዝፈለጠውን ባዕሉ ደኣ እምበር ዚነገሮ ሰብ ኣይነበረን /ማቴ 16፡13-15 ዮሓ 11፡34/። 

4/ ወዲ ሰብ ማለቱ ብሓፈሻ ንሕና ፍጡራት ደቂ ሰባት ማለቱ እዩ። ካብ ፍጡራት ዕለተ ምጽኣት ዝፈልጥ ስለ ዘየልቦ እዩ።

ስብከት ብድምፂ