ናይ ቅዱስ ዮሐንስ አፈወርቅ ሕይወቱን ትምህርቱን መበል 20 ክፋል

ኣብ ቁስጥንጥንያ ክኣቱ እንከሎ ኣብቲ ቤተ መንግሥቲ ዚነበረ ናይ ፖለቲካ ኩነታት ንቕዱስ ዮሐንስ አፈወርቅ ንምብቃል ብቑዕ ኮይኑ ስለ ዝረኸቦ፡ ኣቐድም ኣቢሉ ንምብቃል ምኽንያት ይኾነኒ እዩ ኢሉ ዚዳለወሉን ንኻልኦት ድማ ኣብ መጻወድያ ዘእትወሉን ንዚነበረ ናይ ኦሪገናውነት ጉዳይ ርሕርሕ ኣቢሉ ገደፎ። እቲ ቐንዲ ጉዳይ ናይ በቐል ዕላማኡ ምስኻዕ እምበር ካብ ቀደሙውን እቲ ጉዳይ ጉዳይ ኦሪገናውነት ኣይነበረን። ነቶም ብናይ ኦሪገናውነት ሰበብ ሰጕጉዎም ዚነበረ መነኰሳትውን ‘በዲልኩም ኢኹም ንስሓ እተዉ ወይውን ኣተሓሳስባኹም የዕርዩ’ ከይበለ ትም ኢሉ ተዓረቖም። ናይ ኦሪገን መጻሕፍቲውን ተቐቢሉ ከንብብ ጀመረ። እቲ ብናይ ኦሪገን ሰበብ ነዚ ዅሉ ህውከት ኪፈጥርን ብዙኅ ነገራት ኪገብርን ዚጸንሐ ሰብ ሕጂ ናቱ መጽሓፍ ተቐቢሉ ብምንባቡ ተገሪሞም “ከመይ ጌርካ ደኣ ናይ ኦሪገን መጻሕፍቲ ተንብብ ኣለኻ?” ምስ በሉዎ ድማ “”ንጽጌሬዳ ካብቲ እሾኽ ክፈሊ ይኽእል እየ” ክብል መለሰሎም። ስለዚ እቲ ናይ መጀመርታ ንናይ ኦሪገናውነት ክትዕ መበገሲ ምኽንያት ዚነበረ፡ እቲ ናይ ኦሪገን ኣተሓሳስባ ዚነበሮ ሃይማኖታዊ ስሕተት ወይ ሽግር ዘይኮነስ፡ ቴዎፍሎስ ንቕዱስ ዮሐንስ አፈወርቅ ንምብቃል ክብል ዚፈጠሮ ክትዕ ነበረ። ኮይኑ ግና ከምቲ ኣብ ላዕሊ ዚተገለጸ ቴዎፍሎስ ንሱ ዘይሓሰቦን ኣቋራጭን ዚኃሸ መገዲ ምስ ረኸበ፡ ነቲ ውፅኢቱ ዘየተኣማምን ዚነበረ ሜላ (ብኦሪገናውነት ናይ ምስባብ ሜላ) ገደፎ።

እቶም ሕዝቢ ግና ነቲ ቤተ መንግሥቲ ብቚጥዐ ከቢቦም ኣብ ልዕሊ ንጉሥን ኣብ ልዕሊ ንግሥትን ከምኡውን ኣብ ልዕሊ ናይ ኦክ ጉባኤ ናይ ጸርፍን ናይ ቁጥዓን ቃላት ክዛረቡ ጀመሩ። ብፍላይ ድማ ኣብ ልዕሊ እቶም ነቲ ተንኮል ዚኣለሙዎ ቴዎፍሎስን ሴቬሪያንን ናይቲ ሕዝቢ ቚጥዓ ኣዝዩ ገንፈለ። ሽዑ ሴቬሪያን ቅዱስ ዮሐንስ አፈወርቅ ክስደድ ዝግብኦ ምዃኑ ንሕዝቢ ንምእማን ኣብ ቤተ ክርስቲያን ክምህር ጀመረ። እዚ ድማ ንቚጥዓ ናይቲ ሕዝቢ ካብ ቁጽጽር ወፃኢ እናገበሮ ኸደ። ነቲ ዚፈትዉዎ ኣቦኦም ክመልሰሎም ድማ ኣጥቢቖም ምሕታቶም ቀጸሉ። ካብዚ ዚተላዕለ ድማ ከተማ ቁስጥንጥንያ ኣብ ዓቢይ ህውከት ወደቐት።

ካብዚ ካብ ቁጽጽር ወፃኢ ዝኾነ ናይ ሕዝቢ ቚጥዓ ዚተላዕለ ንጉሥ ኣርቃዴዎስ ንቕዱስ ዮሐንስ አፈወርቅ ንምምላስ ሓሰበ። ንጽባሒቱ ለይቲ እታ ኸተማ ዓቢይ ምንቅጥቃጥ ምድሪ ከናውጻ ጀመረ። ብፍላይ ድማ ኣብ ናይ ኣውዶክስያ መደቀሲ ኽፍሊ ብፍሉይ ኩነታት ኣዝዩ ኃያልን ዘፍርህን ነበረ። ኣውዶክስያውን እዚ መዓት እዚ ብምንታይ ምኽንያት ከም ዚመጻ ተግባራ ስለ ትፈልጥ፡ ብፍርህን ብራዕድን ተሰናቢዳ ንቕዱስ ዮሐንስ አፈወርቅ ንኽምለስ ክጽውዖን ብኡ ድማ ናይ እግዚአብሔር ቊጥዓ ንኸርሕቐላን ንንጉሥ ተማሕጸነቶ።

ንዕኡ ንምምላስ ድማ ብፍጹም ተዋርዶ (ብፍጹም ትሕትና) ይቕሬታ ዝሓቱን ንኽምለስ ዚሽምግሉን ልኡኻት ተላእኹ። ክምለስ ከሎ ድማ “ካብ መንበሩ ወሪዱ ንኽስደድ ዚተወሰነ ዘይ ሕጋዊ ውሳኔ ካልኦት ብዙኃት ጳጳሳት ኣብ ዚርከቡሉ ብቕኑዕ ሲኖዶስ ክሳዕ ዘይተወሰነን፡ ንጹሕ ሰብ ምዃነይ ክሳዕ ዘይተገለጸን ናብታ ኸተማን ናብ መንበረይን ኣይምለስን እየ በሎም። እንተ ኾነ ግና ንሱ ኣብ ዝድንጉየላ ነፍሲ ወከፍ ካልኢት እቲ ሕዝቢ ኣብ ልዕሊ ንጉሥን ኣብ ልዕሊ ንግሥትን ዘርእዮ ዚነበረ ቊጥዓ እናገደደ ስለ ዝኸደ፡ እቲ ንጉሥ ቀልጢፉ ንኽመጽእ ለመኖ። ንሱ ድማ ናይቲ ሕዝቢ ቊጥዓ ንምዝሓል ክብል ንምእታው ተገደደ።

ብዙኃት መራኽብ ሽግ ኣብሪሀን ናይ ሓጐስ መዝሙር እናዘመሩ ተቐበሉዎ። እቶም ሕዝቢውን ነቲ ዚተፈጠረ ኩነታት ዝምልከት ዚተዳለወ መዝሙራት እናዘመሩ፡ መብራህትታት እናብርሁ ኣዝዩ ፍሉይ ብዝኾነ ሓጐስን ደስታን ብዕልልታን ብመዝሙርን ነቲ ዚፈትዉዎ ኣቦኦም ተቐበሉዎ። ናብቲ ማዕጾ ምስ በጽሐ ምእመናን ካብ ብዝኂ ሓጐሶም ዚተላዕለ ተሰኪሞም ኣብ መንበረ ጵጵስናኡ ኣቐመጡዎ። ነቲ ዅሉ ተኣኪቡ ዚነበረ ቃል ክዛረብ ድማ ለመኑዎ። ናይ ቅዱስ ዮሐንስ አፈወርቅ ዓወት ምሉእን ፍጹምን ነበረ። ዋላ እኳ ንሱ ነቲ ብግፍዒ ዚወረዶ ናይ ስደት ውሳነ ብጸጋ እንተ ተቐበሎ፡ እግዚአብሔር ግና ብተኣምራት ገይሩ ንጽሕናኡን ቅድስናኡን ብምግላጽ ንጸላእቱ ኣኅፈረሉ። ምምላስ ናይ ቅዱስ ዮሐንስ አፈወርቅ ንኣውዶክስያውን ዓቢይ ስዕረትን ኅፍረትን ነበረ።

ነዚ ኩነታት ዚተዓዘበ ቴዎፍሎስ ተንኮሉ ከም ዝፈሸሎ ስለ ዚተረድአ፡ ኣብ ቁስጥንጥንያ ምጽናሕ ንድኅነቱ ሓደገኛ ኾይኑ ስለ ዚተሰምዖ፡ ምስቶም ምስኡ ኃቢሮም ዚመጹ ብለይቲ ምሉቕ ኢሉ ናብ እስክንድርያ ብምምላስ ሕይወቱ ኣድኃነ። ነቲ ኣብ ልዕሊ ቅዱስ ዮሐንስ አፈወርቅ ዘውረዶ ግፍዒ፡ ብፍላይ ድማ ቴዎፍሎስ ዚፈጠሮም ክስታት እቶም ሕዝቢ ምስ ሰምዑ ካብ ሕርቃኖም ዚተላዕለ እንተ ረኺቦምዎ ኣብ ባሕሪ ክድርብይዎ ይደልዩዎ ነበሩ። ካልኦት ጸላእቱ ከም በዓል ሴቬሪያንውን ቁስጥንጥንያ ንሕይወቶም ኣስጋኢት ኮይና ስለ ዝረኣዩዋ ነታ ኸተማ ገዲፎም ጠፍኡ።

ቅዱስ ዮሐንስ አፈወርቅ ኣብ መጀመርታን ካልኣይን ስደቱ ዚተሰምዖ ሲርያኮስ ንዚተባህለ ጳጳስ ኣብ ዝለኣኸሉ መልእኽቲ ከምዚ ብምባል ገሊጹዎ ኣሎ፦ 

“ካብታ ኸተማ ኪስደድ ከለኹ ዋላ ሓንቲ ኣይተጨነቕኩን፡ እንተ ኾነ ግና ንርእሰይ ከምዚ በልኩዋ፦ እዛ ንግሥቲ ከተሳድደኒ እንተ ደለየት ኵላ ምድርን ኣብኣ ዘሎን ናይ እግዚአብሔር እዩ፡ ብመጋዝ ኪትስንጥቐኒ እንተ ደለየት ኣብ ቅድመይ ነቢይ ኢሳይያስ ኣርኣያ ኣሎኒ፡ ናብ ውቅያኖስ ከተጥሕለኒ እንተ ደለየት ንነቢይ ዮናስ እየ ዝዝክር፡ ናብ ሓዊ እንተ ተደርበኹ ሠለስተ መንእሰያት ነዚ ተቐቢሎም እዮም፡ ንኣራዊት እንተ ተወሃብኩ ነቲ ኣብ ጕድጓድ ኣናብስቲ ዚተደርበየ ዳንኤል እየ ዝዝክር፡ ብእምኒ ተቐጥቂጠ ንኽመውት እንተ ደልያውን ኣብ ቅድመይ ቀዳማዊ ሰማዕት ቅዱስ እስቲፋኖስ ኣሎኒ። ርእሰይ እንተ ደልያውን ከም ዚደለየቶ ትግበር መጥመቀ መለኮት ቅዱስ ዮሐንስ ኣብ ቅድመይ ኣሎ። ካብ ማኅፀን ኣደይ ዕራቐይ እየ ዚወፃእኩ፡ ነዚ ዓለም እዚውን ዕራቐይ ገዲፈዮ እየ ዝኸይድ። ‘ንሰባት ከሐጕስ ኢለ እንተ ኾይነስ ናይ ክርስቶስ ኣገልጋሊ ኣይኮንኩን’ ብምባል ቅዱስ ጳውሎስ የዘኻኽረኒ።”....